ایالات متحده پس از آنکه رئیس جمهور دونالد ترامپ از توافق هسته ای برجسته در ماه مه ۲۰۱۸ چشم پوشی کرد ، تحریم های اقتصادی را علیه ایران مجدداً برقرار کرد.

 ترامپ می گوید که می خواهد “فشار حداکثر” را بر دولت در تهران اعمال کند تا آن را مجبور به مذاکره در توافق نامه کند. اما در این رابطه ناکام مانده است. 

تأثیری که تحریم ها بر کشور داشته اند ، واضح است و مشکلات اقتصادی که ایرانیان با آن روبرو هستند ، نتیجه این اقدام است. 

اقتصاد ایران برای چندین سال تحت تأثیر تحریم های اعمال شده توسط جامعه بین المللی بر سر برنامه هسته ای بود.

در سال ۲۰۱۵ ، روحانی توافق با ایالات متحده و ۵ قدرت جهانی دیگر را برای محدود کردن فعالیت های هسته ای ایران در ازای رفع این تحریم ها موافقت کرد.

سال بعد ، پس از برجام و معامله ، اقتصاد ایران تولید ناخالص داخلی ۱۲٫۳ درصد رشد داشت.

اما بخش اعظم این رشد به صنعت نفت و گاز نسبت داده شد و بازپرداخت سایر بخشها آنچنان که  امیدوار بودیم قابل توجه نبود.

این رشد در سال ۲۰۱۷ به ۳٫۷ درصد کاهش یافت و به تقویت نارضایتی اقتصادی که منجر به اعتراضات مردمی شد ،

بازگرداندن تحریم های ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ – به ویژه مواردی که در ماه نوامبر به بخش های انرژی ، کشتیرانی و مالی تحمیل شد – باعث خشک شدن سرمایه گذاری های خارجی و ضربه به صادرات نفت شد. این تحریم ها شرکت های آمریکایی را از تجارت با ایران ، بلکه با شرکت های خارجی یا کشورهایی که با ایران سر و کار دارند ، منع می کند.

در ماه مه سال ۲۰۱۹ ، ترامپ معافیت از مجازات های ثانویه ایالات متحده – مانند محرومیت از بازارهای ایالات متحده – برای واردکنندگان عمده نفت ایران و محدودیت های شدیدتر در بخش بانکی ایران را پایان داد. وی گفت این تصمیم “با هدف كاهش صادرات نفت ایران به صفر انجام شده است و رژیم اصلی منبع درآمد آن” است.

در نتیجه تحریم ها ، تولید ناخالص داخلی ایران (تولید ناخالص داخلی) در سال ۲۰۱۸ حدود ۴٫۸٪ تخمین زده و طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول ۹٫۵٪ دیگر در سال ۲۰۱۹ کاهش خواهد یافت . در این میان نرخ بیکاری از ۱۴٫۵ درصد در سال ۲۰۱۸ به ۱۶٫۸ درصد در سال ۲۰۱۹ رسیده است.

صندوق بین المللی پول رشد صفر را در سال ۲۰۲۰ پیش بینی می کند ، که می تواند از ادعای آقای روحانی در ماه اکتبر حمایت کند که ایران “طوفان” ناشی از تحریم ها را آغاز کرده است. 

براساس داده های جمع آوری شده از منابع ثانویه توسط سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) ، در آغاز سال ۲۰۱۸ ، تولید نفت خام ایران به ۳٫۸ میلیون بشکه در روز رسید (بشکه در روز). این کشور حدود ۲٫۳ میلیون بشکه در روز صادر می کرد.

بیشترین میزان نفت توسط ۸ کشور یا سرزمین خریداری شده است که در صورت اعمال تحریم ها بر روی بخش انرژی ایران – چین ، هند ، ژاپن ، کره جنوبی ، تایوان ، ترکیه ، یونان و ایتالیا توسط آمریکا معافیت شش ماهه صادر کردند.

به گفته بلومبرگ ، شرط انكار این بود كه واردكنندگان خرید نفت ایران را كاهش دهند و تا آوریل ۲۰۱۹ صادرات نفت ایران به طور متوسط ​​به ۱ میلیون بشكه در روز کاهش یافته است. این باعث کاهش درآمد دولت به میلیارد ها دلار شد.

دو ماه بعد ، ترامپ تصمیم گرفت اجازه معافیت معافیت ها را صادر کند و اعلام کرد که “قصد دارد صادرات نفت ایران را به صفر برساند”.

براساس اطلاعات اوپک ، تا اکتبر سال ۲۰۱۹ ، تولید نفت خام ایران به طور میانگین به ۲٫۱ میلیون بشکه در روز کاهش یافته بود. بلومبرگ گزارش داد که به طور میانگین تنها ۲۶۰،۰۰۰ بشکه در روز صادر می شود.

با این حال ، تحلیلگران می گویند این رقم ممکن است نشان دهنده تحویل واقعی به دلیل فعالیت های گزارش شده از سوی ایران و مشتریان آن برای پنهان کردن خریدها یا جلوگیری از ردیابی تانکرها نباشد.

کاهش قیمت فروش نفت نیز به سقوط قابل توجهی در درآمد ارزی ایران منجر شده است. صندوق بین المللی پول تخمین می زند که ذخایر ارزی ایران به ۸۶ میلیارد دلار – ۲۰٪ پایین تر از سطح آنها در سال ۲۰۱۳ کاهش یافته است.

یکی از مقامات ارشد آمریکایی ، برایان هوک ، در دسامبر سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که معتقد است ایران به دلیل محدودیت در بخش مالی خود ، تنها به ۱۰٪ از این ذخایر دسترسی داشته است و در نتیجه برای پیشبرد ارز خود و جلوگیری از تورم تلاش می کند.

دولت  پیش بینی می کند که درآمدهای صادرات نفت در سال مالی آینده ایران ۷۰ درصد کاهش یابد .

روحانی تقریباً چهار سال پول ایران را ثابت نگه داشت. طبق اعلام وب سایت های ارزی ، این ۵۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا در بازار غیر رسمی از دست داده است.

نرخ رسمی ثابت ۴۲۰۰۰ ریال به دلار برای محدوده محدود معاملات انجام می شود ، بنابراین بیشتر ایرانیان به صرافی ها اعتماد دارند. Bonbast.com گزارش داد که معامله گران در اوایل دسامبر سال ۲۰۱۹ مبلغ ۱۳،۶۵۰ ریال به دلار پیشنهاد می کردند.

سررسید ریالی به مشکلات اقتصادی ایران و تقاضای زیاد برای ارز خارجی در بین ایرانیان عادی نسبت داده شده است که دیده اند که ارزش پس انداز آنها فرسوده شده و قدرت خرید آنها به شدت کاهش یافته است.

این ریال مقداری از ارزش خود را از سپتامبر ۲۰۱۸ به دست آورد ، زمانی که بانک مرکزی ایران دلار بیشتری را به بازار آزاد کرد و مقامات به دلیل اینکه قیمت ها به رکورد پایین ۱۷۶۰۰۰ دلار رسید ، به دلالان صعود کردند.

مشکلات ارزی ایران همچنین به کمبود کالاهای وارداتی و کالاهایی که با مواد اولیه خارج از کشور تهیه می شوند منجر شده است که مهمترین آنها پوشک بچه ها است. 

رئیس جمهور روحانی موفق شد تورم را در سال ۲۰۱۷ به ۹٪ کاهش دهد. اما صندوق بین المللی پول تخمین زده است كه در سال ۲۰۱۸ به ۳۰٫۵٪ افزایش یافته و پیش بینی كرده است كه در سال ۲۰۱۹ به ۳۵٫۷٪ برسد.

بانک جهانی گفته است که تورم در ایران به ویژه در مورد مواد غذایی بسیار زیاد است ، به طوری که کالاهای گوشتی در مقایسه با سال گذشته در آوریل ۲۰۱۹ ۱۱۶ درصد گرانتر بوده اند و جمعیت روستایی تحت تأثیر نامتناسب قرار گرفته‌است 

مرکز آماری ایران گزارش داده است که نرخ تورم ۱۲ ماهه شاخص مصرف کننده (CPI) در اواخر اکتبر سال ۲۰۱۹ ۴۲٪ بود . قیمت مواد غذایی و نوشیدنی نسبت به سال قبل ۶۱ درصد و قیمت تنباکو ۸۰ درصد رشد داشته است.

این افزایش قیمت منجر به صف های طولانی در فروشگاه های مواد غذایی یارانه ای توسط دولت ، به ویژه برای گوشت جیره بندی شده شد. در تلاش برای پایین آوردن قیمت ها ، دولت صادرات دام را ممنوع اعلام کرد ، صدها هزار گاو و گوسفند را از خارج از کشور پرواز کرد.

در نوامبر ۲۰۱۹ ، دولت به طور غیر منتظره اعلام کرد که یارانه های بنزین را قطع می کند. در این گزارش آمده است که قیمت بنزین ۵۰٪ به ۱۵۰۰۰ ریال در لیتر (۱۲/۰؛ $ ؛ ۰٫۰۹ £ با نرخ غیر رسمی بازار) افزایش می یابد و به رانندگان خودروهای شخصی اجازه داده می شود فقط قبل از افزایش قیمت ۶۰ لیتر خریداری کنند. ۳۰،۰۰۰ ریال.

آقای روحانی گفت: پس انداز ۲٫۵ میلیارد دلاری به دولت این امکان را می دهد تا به ۱۸ میلیون خانواده کمک اضافی ارائه دهد. اما افزایش قیمت ها باعث عصبانیت گسترده ای شد و صدها هزار نفر به خیابان های سراسر ایران رفتند.