*همه آلترناتیوهای برجام
توافق قطعی در کار نیست
ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران به عنوان نخستین سخنران این نشست در پاسخ به اینکه آیا میتوان با قطعیت از آغاز مذاکرات سخن گفت، توضیح داد: «مذاکرات هیچ گاه متوقف نشد که امروز بخواهد شروع شود و هیچگاه به نتیجه قطعی نرسید که در وضعیت توقف قرار بگیرد. دیپلماسی در ارتباط با موضوعات راهبردی بسیار پیچیده است و علت این است که یک نقطه تعادلی در انتظارات و دستورکار ایران، اروپا و آمریکا وجود ندارد. نگاهی که آمریکاییها داشتند و دارند این است که تحریمها بر اقتصاد، سیاست و جامعه ایران تاثیرگذار بوده است. وقتی که تحریمها بر اقتصاد تاثیرگذار باشد طبیعی است که بحرانهایی شکل بگیرد. تورم یک بحران خیلی آرام است که آثار و پیامدهای خاص خود را دارد. این شاخصها توسط تحلیلگران اقتصادی جهان غرب بررسی میشود و طبعا این انگاره وجود دارد که وقتی کشوری در فضای محدودیت و ضعف بیشتری قرار داشته باشد با این کشور به توافق قطعی نمیرسند.»
بازی مبتنی بر کنش فرسایشی
به گفته این کارشناس، الگوی رفتاری دیپلماسی آمریکایی و اروپایی، بازیهای مبتنی بر کنش فرسایشی است. از یک جا شروع میکنند، یک حرکت سینوسی آغاز میشود و بر اساس آن تاحدودی کار پیش میرود و سپس متوقف میشود. وی با اشاره به اینکه این وضعیت در دو سال و نیم گذشته مشاهده شده است، تاکید کرد: «یعنی همان مدل مذاکراتی که در دوره آقای عراقچی وجود داشت، نشانههایش در فضای فعلی نیز مشاهده میشود. به بیان دیگر همه احساس میکنند که مذاکرات در حال به نتیجه رسیدن است. اما دو یا سه موضوع پرابهام وجود دارد که این موضوعات مانع از رسیدن به یک نتیجه قطعی میشود.»
به توافق نزدیک نیستیم
استاد دانشگاه تهران معتقد است که فاش شدن مذاکرات، سیگنالی است برای اینکه به توافق قطعی نزدیک نشدهاند. اگر مذاکرات مسقط را در نظر بگیریم در کتاب خاطرات خانم وندی شرمن آمده است که وقتی میخواست برای رفتن به این مذاکرات با همسرش خداحافظی کند به او نمیگوید که برای چه ماموریتی و به کجا میرود. یعنی فضا حداقل تا یک مقطع زمانی محرمانه باقی مانده بود. وی دلیل دیگری را نیز برای اینکه امروز مذاکرات قطعی نیست، بیان کرد و افزود: «سطح مذاکرهکنندهها نیز سطح مذاکرات معطوف به قطعیت نیست. یعنی معاون وزیر نمیتواند تصمیمگیری برای مذاکرات متوقفشده داشته باشد.»متقی ادامه داد: «بنابراین ریتمی در فضای مذاکرات وجود دارد که شروع شده اما قبل از رسیدن به نتیجه قطعی فعلا در وضعیت تعلیق قرار دارد؛ البته این تعلیق به معنای توقف تلقی نمیشود.»