رکود تولید جهانی
نیایاقتصاد : ناقوس رکود تولید در جهان به صدا درآمد. یونیدو ضمن هشدار درباره اثرات گسترده افزایش نرخ بهره و هزینه انرژی، نسبت به آینده بخش صنعت تردیدهایی را وارد کرد. آخرین گزارش بازوی صنعتی سازمان ملل متحد نشان میدهد شاخص تولید صنعتی جهان یکی از پایینترین نرخهای رشد را در فصل چهارم ۲۰۲۲ تجربه کرده؛ ضمن اینکه در دسامبر، رشد صفر شده است. جهش صنایع هایتک در کنار کاهش چشمگیر تولید صنایع با فناوری «پایین» و «متوسط رو به پایین» از اتفاقات مهم بخش صنعت در آخرین فصل۲۰۲۲ است.

آیا جهان برای رکود آماده میشود؟ در حالی که روند رشد ماهانه تولید صنعتی جهان در دوازدهمین ماه از سال ۲۰۲۲ متوقف شد، آمارها از افول صنعتی در دنیا حکایت دارد. مرور آخرین گزارشهای سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) نشان میدهد که رشد شاخص تولید صنعتی جهان در دسامبر ۲۰۲۲ به صفر تنزل پیدا کرده است. نرخ رشد شاخص تولید صنعتی جهان نیز در پایان فصل چهارم ۲۰۲۲ با کاهش قابلتوجهی روبهرو شده و به سطح نازل ۵/ ۱درصد رسیده است. سال ۲۰۲۱ در همین فصل، جهان شاهد رشد ۳ تا ۴درصدی شاخص تولیدات صنعتی بود؛ اما در ۲۰۲۲ این عدد نصف شد. عامل اصلی این افول، افت چشمگیر رشد تولید کالاهای با فناوری پایین و کالاهای با سطح فناوری متوسط رو به پایین است. نزول نرخ رشد شاخص تولید صنعتی آسیا و اقیانوسیه (بدون احتساب چین) و اروپا (با احتساب روسیه) به سطوح ۵/ ۱ و ۶/ ۱درصد در کنار سقوط این نرخ در آمریکای شمالی تا سطح ۸/ ۰درصد دیگر دلیل بروز این افت بوده است.
از آن سو برنده بزرگ این فصل آمریکای جنوبی است که توانسته است در شرایط افت دستهجمعی تولید در پنجقاره، نرخ رشد ۷/ ۳درصدی را تجربه کند. یونیدو تاکید دارد عمده این جهش که در سهفصل متوالی تکرار شده، ناشی از عملکرد خیرهکننده مکزیک در بخش صنعت است. در بین رشتهفعالیتهای صنعتی، حوزه محصولات الکتریکی و قطعات وابسته بیشترین نرخ رشد را در فصل چهارم سال ۲۰۲۲ تجربه کرده و پشتسر این بخش، صنعت خودرو و بخشهای وابسته قرار گرفته است. همچنین بدترین عملکرد را در بین رشتهفعالیتهای صنعتی حوزه مبلمان به خود اختصاص داده و پس از این بخش، بخش منسوجات وضعیت سختی را تجربه کرده است. یونیدو عمدهترین دلایل سقوط تولید صنعتی در جهان را در آخرین گزارش خود اعلام کرده است. این نهاد مرجع جهانی تاکید کرده است مهمترین چالشهای تولید جهانی، به ترتیب شامل «هزینه بالای انرژی»، «رشد نرخهای بهره در جهان»، «اختلالات مداوم در زنجیره تامین مواد خام و کالاهای واسطهای» هستند که به تضعیف اعتماد سرمایهگذاران و افزایش عدماطمینان منجر شدهاند. این عوامل باعث شدهاند تا فعالیتهای تولیدی در بسیاری از اقتصادها، بهویژه اقتصادهای صنعتی در اروپا، با چالشهای فزاینده و چشماندازهای بیثباتی مواجه شوند و تداوم آنها بهسختی ممکن شود. بررسی روند حرکت شاخص تولیدات صنعتی جهان در فاصله فصل دوم ۲۰۱۵ تا فصل آخر ۲۰۲۲ گویای این نکته است که گرچه کرونا به سکته تولید در جهان منجر شد اما بعد از واکسیناسیون جهانی، روند رشد تولید احیا شد. حال اما در فصل چهارم نشانههایی از شوک جدید احساس میشود؛ تحلیلی که تا زمان اعلام گزارش فصل اول ۲۰۲۳ درخصوص صحت و سقم آن باید صبر کرد.